Lata 2007-2012 to okres zdominowany w branży finansowej przez program Rodzina na Swoim [RnS]. W całym okresie obowiązywania z programu skorzystało blisko 370 tyś. rodzin.
W poniższej tabeli znajdziecie zestawienie ilości (w szt.) i kwoty (w mln. zł) kredytów udzielonych w poszczególnych latach trwania programu wg. rodzaju inwestycji:
2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | Razem | Udział | |
Rynek pierwotny | ||||||||
liczba kredytów | 377 | 591 | 7 565 | 10 411 | 13 843 | 15 070 | 47 857 | 26,36% |
kwota (w mln zł) | 40,2 | 90,1 | 1 693,6 | 2 443,9 | 3 379,3 | 3 174,9 | 10 822,1 | 32,84% |
Rynek wtórny | ||||||||
liczba kredytów | 2 197 | 4 593 | 18 658 | 25 678 | 27 629 | 21 563 | 100 318 | 55,25% |
kwota (w mln zł) | 213,5 | 556,4 | 2 865,4 | 4 273,3 | 4 788,8 | 2 785,8 | 15 483,1 | 46,98% |
Budowa domu jednorodzinnego | ||||||||
liczba kredytów | 1 407 | 1 441 | 4 597 | 6 968 | 9 816 | 9 159 | 33 388 | 18,39% |
kwota (w mln zł) | 180,4 | 205,2 | 853,5 | 1 355,5 | 2 078,5 | 1 978,6 | 6 651,7 | 20,18% |
Razem | ||||||||
liczba kredytów | 3 981 | 6 625 | 30 820 | 43 057 | 51 288 | 45 792 | 181 563 | 100,0% |
kwota (w mln zł) | 434,2 | 851,7 | 5 412,5 | 8 072,7 | 10 246,5 | 7 939,3 | 32 956,8 | 100,0% |
Źródło: dane statystyczne BGK. Opracowanie: Departament Mieszkalnictwa, MTBiGM.
Środki Funduszu Dopłat zasilanego z budżetu państwa przekazały instytucjom finasującym, w całym okresie trwania programu, kwotę 1 463,9 mln zł w postaci dopłat do oprocentowania kredytów preferencyjnych. Widać również znaczny udział rynku wtórnego, który generował ponad połowę liczby dofinansowywanych kredytów.
W latach 2006-2012 miały miejsce trzy nowelizacje „Ustawy o finansowym wsparciu rodzin i innych osób w nabywaniu własnego mieszkania“, a ostatecznie w roku 2012 zadecydowano o zakończeniu programu RnS na rzecz nowego, Mieszkanie dla Młodych [MdM], który obowiązuje od początku 2014 roku.
O programie MdM pisaliśmy już, w naszym serwisie niejednokrotnie, dlatego poniżej przedstawię porównanie najważniejszych cech obu programów.
Cecha | RnS | MdM |
Grupa docelowa | > Single > Osoby samotnie wychowujące dziecko > Małżeństwa |
> Single > Osoby samotnie wychowujące dziecko > Małżeństwa Różnica, polega na tym, że wysokość dofinansowania uzależniona jest od liczby dzieci w gospodarstwie domowym |
Wiek kredytobiorców | Do 35 lat z wyjątkiem: > osób samotnie wychowujących dzieci > małżeństw, jeżeli przynajmniej jeden ze współmałżonków nie ma ukończonego 35 r.ż. |
Do 35 lat. W przypadku małżeństw brany jest pod uwagę wiek młodszego z małżonków. |
Rodzaj transakcji | Zakup > domu jednorodzinnego, > lokalu mieszkaniowego. Dotyczy transakcji zarówno na rynku pierwotnym jak i wtórnym. |
Zakup > domu jednorodzinnego, > lokalu mieszkaniowego. Dotyczy tylko transakcji na rynku pierwotnym. Zbywcą domu jednorodzinnego musi być osoba, która wybudowała go w ramach prowadzonej działalności gospodarczej np. deweloper. |
Wielkość nieruchomości | > 70m2 dla domu jednorodzinnego – jeżeli kredytobiorcą jest małżeństwo lub osoba samotnie wychowująca dziecko, > 50 m2 dla lokalu mieszkalnego – jeżeli kredytobiorcą jest małżeństwo lub osoba wychowująca dziecko, > 30 m2 dla lokalu mieszkalnego jeżeli kredytobiorcą jest singiel |
Standardowo: > 75 m2 dla lokalu mieszkalnego, > 100 m2 dla domu jednorodzinnego *** Gdy wnioskodawca wychowuje min. 3 dzieci: > 85 m2 dla lokalu mieszkalnego > 110 m2 dla domu jednorodzinnego |
Podstawa i sposób naliczania dopłat | Postawą naliczania dopłat jest wysokość zadłużenia pozostającego do spłaty. Polega na dopłacie w wysokości 50% raty odsetkowej kredytu w pierwszych 8 latach kredytowania. | Dofinansowanie jednorazowe w wysokości 10% do wkładu własnego, a w przypadku rodziny lub osoby samotnie wychowującej min. 1 dziecko, 15%. |
Dodatkowe wsparcie | Brak | Jednorazowa spłata części kapitału (5%) dla małżeństwa lub osoby samotnie wychowującej dziecko, jeżeli w okresie 5 lat od dnia skorzystania z programu MdM urodzi się lub zostanie przysposobione trzecie, bądź kolejne dziecko. |
Minimalny okres kredytowania | Brak ustawowych wytycznych. | 15 lat |
Minimalny LTV | Brak ustawowych wytycznych. | 50% |
Opracowanie własne. Źródło: Ustawa z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi oraz Ustawa z dnia 8 września 2006 o finansowym wsparciu rodzin i innych osób w nabywaniu własnego mieszkania.
Jak wynika z powyższego zestawienia, najnowszy program ma na celu wspieranie polityki prorodzinnej. Na największe dofinansowanie będą bowiem mogły liczyć rodziny wielodzietne, chociaż program nie wyklucza również singli – jak to było w przypadku pierwszej wersji programu RnS.
Aby jeszcze lepiej zobrazować korzyści wynikające z zaciągniecia kredytu preferencyjnego
w ramach MdM poniżej przedstawiam symulację kwoty dofinansowania w największych miastach wojewódzkich dla poszczególnych grup docelowych wg. następujących kryteriów:
Miejscowość | Limit ceny za m2 dla programu MdM [1.01.-31.03.2014] |
Wartość mieszkania [cena za m2 wg. MdM x 60 m2] | Kwota kredytu [90 LTV] |
Singiel | Osoba samotnie wychowująca dziecko/małżeństwo wychowujące min. 1 dziecko |
Bydgoszcz | 4 439,60 zł | 266 376,00 zł | 239 738,40 zł | 20 180,00 zł | 30 270,00 zł |
Gdańsk | 5 682,05 zł | 340 923,00 zł | 306 830,70 zł | 25 827,50 zł | 38 741,25 zł |
Katowice | 4 695,35 zł | 281 721,00 zł | 253 548,90 zł | 21 342,50 zł | 32 013,75 zł |
Kraków | 4 894,45 zł | 293 667,00 zł | 264 300,30 zł | 22 247,50 zł | 33 371,25 zł |
Lublin | 4 230,48 zł | 253 828,80 zł | 228 445,92 zł | 19 229,45 zł | 28 844,18zł |
Łódź | 5 031,40 zł | 301 884,00 zł | 271 695,60 zł | 22 870,00 zł | 34 305,00 zł |
Poznań | 5 604,50 zł | 336 270,00 zł | 302 643,00 zł | 25 475,00 zł | 38 212,50 zł |
Szczecin | 4 339,50 zł | 260 370,00 zł | 234 333,00 zł | 19 725,00 zł | 29 587,50 zł |
Warszawa | 5 864,65 zł | 351 879,00 zł | 316 691,10 zł | 26 657,50 zł | 39 986,25 zł |
Wrocław | 4 774,00 zł | 286 440,00 zł | 257 796,00 zł | 21 700,00 zł | 32 550,00 zł |
Żródło: Opracowanie własne w oparciu o limit ceny za m2 w programie MdM
Na największą kwotę dofinansowania, bo aż 39 986,25 zł mogą liczyć mieszkańcy Warszawy wychowujący min. 1 dziecko, a najmniejszą mieszkańcy Lublina pomimo, że średnia cena za m2 jest wyższa niż w Łodzi czy Bydgoszczy.
Przy okazji rozważań nt. programu MdM pojawia się również wątpliwość odnośnie relacji pomiędzy średnią ceną transakcyjną za m2, a przyjętym w programie limitem, który obowiązuje od 1.01.2014, a którą obrazuje poniższa tabela.
Miejscowość | Cena za m2* | Limit ceny za m2 dla programu MdM [1.01.-31.03.2014] |
Różnica |
Bydgoszcz | 4,635.66 zł | 4,439.60 zł | -196.06 zł |
Gdańsk | 5,665.39 zł | 5,682.05 zł | 16.66 zł |
Katowice | 4,781.96 zł | 4,695.35 zł | -86.61 zł |
Kraków | 6,352.55 zł | 4,894.45 zł | -1,458.10 zł |
Lublin | 4,945.84 zł | 4,230.48 zł | -715.36 zł |
Łódź | 4,564.42 zł | 5,031.40 zł | 466.98 zł |
Poznań | 6,347.09 zł | 5,604.50 zł | -742.59 zł |
Szczecin | 4,774.35 zł | 4,339.50 zł | -434.85 zł |
Warszawa | 7,390.99 zł | 5,864.65 zł | -1,526.34 zł |
Wrocław | 6,193.70 zł | 4,774.00 zł | -1,419.70 zł |
Wobec powyższego pojawia się uzasadniona obawa, że mieszkańcy Warszawy, Krakowa oraz Wrocławia mogą mieć największy problem ze znalezieniem nieruchomości odpowiadającej wymogom MdM. Różnica między średnią ceną za m2, a przyznanym limitem wynosi bowiem ponad 1400 zł.
Pomimo, że program ten ma na celu promocję rodzin nie spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem. W dużej mierze jest to spowodowane wykluczeniem z programu transakcji dokonywanych na rynku wtórnym nieruchomości.
Wg. najnowszych badań Krajowego Rynku Nieruchomości na pytanie: Jak oceniasz plany rządu dotyczące stymulacji rynku pierwotnego? Blisko 68% respondentów odpowiedziało negatywnie.
Źródło: http://www.krn.pl/raporty/index-2_252.html
Czy będzie miało to przełożenie na statystyki związane z zaciąganiem kredytów peferencyjnych w ramach MdM dowiemy się już wkrótce.
Niewątpliwie MdM jest przepustką dla wielu rodzin do zakupu swojego pierwszego mieszkania dzięki zmniejszeniu kwoty zaciąganego zobowiązania. A to właśnie wsparcie rodzin wielodzietnych i umożliwienie wychowywania potomstwa w godnych warunkach lokalowych powinno być priorytetem w promocji polityki prorodzinnej w Polsce.